-
1 о
а; аб; аба* * *I (об, обо) предлог— бок у бок, плячо ў плячоаба (употребляется только в сочетании: «обо мне» — аба мне)кроме того, иногда, особенно для обозначения предмета сожаления, огорчения и т.п., переводится предлогом па (кім-чым)5) с предл. (для указания на количество частей, членов и т.п., из которых состоит предмет) з (чым), на (чым)у (што)кроме того, иногда переводится также конструкциями без предлога— вясной, увесну— пальцам не паварушыў, пальцам аб палец не ўдарыўII межд. о -
2 порадеть
* * *совер. уст. (кому, о ком-чём) парупіцца (аб кім-чым, пра каго-што), падбаць (аб кім-чым, пра каго-што), паклапаціцца (аб кім-чым, пра каго-што), паспрыяць (каму-чаму), пастарацца (для каго-чаго) -
3 про
а; аб; аба* * *предлог с вин.аб (кім-чым)— гаварыць пра каго-небудзь, гаварыць аб кім-небудзь— ні за што ні пра што, без дай прычыны -
4 относительно
дачынна; наконт* * *1) нареч. адносна, больш-менш, параўнальна2) предлог с род. (по отношению) адносна (каго-чаго), што тычыцца (каго-чаго), у дачыненні (каго-чаго), аб (кім-чым), пра (каго-што)— аб яго звароце (пра яго зварот, што тычыцца яго звароту, адносна яго звароту) вестак няма -
5 касаться
дакранацца; датычыцца; датычыць; кранацца; кранаць; тычыцца* * *несовер.3) (иметь отношение) тычыцца, датычыцца, датычыць -
6 изобразить
абмаляваць; адлюстраваць; намаляваць; удаць* * *совер.(показать, отобразить) адлюстраваць(мимикой, жестами, голосом) паказаць2) (обнаружить, выразить) выявіць, выказаць, паказаць— выявіць (выказаць, паказаць) здзіўленне -
7 бдеть
-
8 забывать
забывацца; забываць* * *несовер. забываць, забывацца (пра каго-што, на каго-што и без доп.) -
9 насчёт
* * * -
10 рука
* * *держать в руках прям., перен.
— трымаць у рукахруки по швам! воен.
— рукі па швах!— неразборлівая рука, неразборлівы почырк— па правую руку, з правай рукі, справарука руку моет погов. неодобр.
— рука руку мыесвоя рука владыка погов.
— свая рука ўладыка— рука не задрыжыць у каго, чыя— сярэдні, сярэдняй рукірукой подать (куда-либо, откуда-либо)
— рукой падаць— трымаць чыю-небудзь руку, быць на чыім-небудзь баку— набіць руку на чым-небудзь (налаўчыцца, налажыцца)— нікуды не варта, вельмі дрэннаприбрать к рукам кого-либо, что-либо
— прыбраць да рук каго-небудзь, што-небудзь— на руку, падыходзіць— рукой не дастаць, фігай носа не дастацьне знать, куда руки деть
— не ведаць, куды рукі дзець— палажыўшы руку на сэрца, шчыра кажучы -
11 смотреть
глядзець; даглядаць; паглядаць; пазіраць; пільнаваць* * *несовер.1) глядзець2) (на кого, что как на… — относиться каким-либо образом) глядзець4) перен. (наблюдать, присматривать) глядзець, наглядаць (за кім, чым, каго, што)даглядаць (каго, што)— глядзець за дзецьмі, даглядаць (глядзець) дзяцей6) (показываться откуда-либо) глядзець, выглядваць(выглядывать) выглядваць, выглядацьничего вы, смотрю я, не понимаете
— нічога вы, бачу я, не разумееце10) в знач. повелит.смотри, смотрите
— глядзі, глядзіце, бач, бачцесмотри, не упади
— глядзі, не павалісясмотри ты, какой сердитый!
— бач ты, які злосны!а)
глядзець ва усе вочыбыць пільнымсмотреть в глаза, в лицо чему-либо
— глядзець у твар чаму-небудзь— глядзець вялікімі вачамі, дзівіццасмотря как (где, когда, какой и т.п.)
— гледзячы як (дзе, калі, які и т.п.)как (словно, будто) в воду смотрел
— як у ваду глядзеў -
12 найти
адшукаць; вылучыць; вынайсці; вынайсьці; знайсці; знайсьці; назнаходзіць; палічыць* * *I совер.(подыскать, подобрать) знайсці, адшукаць(обнаружить, открыть, изобрести) знайсці, вынайсці(определить путём умозаключений, вычислений) знайсці(выбрать, уделить для чего-либо время) знайсці3) (получить, обрести) знайсці, атрымаць3) (прийти к заключению) знайсці, палічыць(усмотреть) убачыць, угледзець(счесть, признать) прызнаць, палічыць, знайсці— урач прызнаў (палічыў, знайшоў) яго здаровымсм. находить III совер.1) (натолкнуться на кого-либо, что-либо) найсці, натрапіць2) (надвигаясь, закрыть) найсці, насунуцца— найшла (апанавала, агарнула) тугасм. находить II -
13 справиться
адолець; здолець; зладзіць; падолець; упорацца* * *I совер.— справіцца з работай, здолець работу— справіцца з ворагамі, адолець ворагаўII совер. (навести справку) даведацца -
14 что
* * *I мест.2) (в знач.: «как», «какой») як, які, шточто, твоя голова лучше?
— што (як), твая галава лепш?ну что, как у вас на даче?
— ну што, як у вас на дачы?3) (в знач.: «почему», «зачем») чаго, што4) (в знач.: «сколько») колькі, шточто было духу, пустился бежать
— колькі было духу, пусціўся бегчы5) (в относительном употреблении) што, якідерево, что тут росло
— дрэва, што (якое) тут расло(одно-другое-третье) разг. адно-другое-трэцяе, што-што-шточто вспомнил, что забыл, что перепутал
— што ўспомніў, што забыў, што пераблытаў (адно ўспомніў, другое забыў, трэцяе пераблытаў)(уж) на что разг.
— ужо ж які (да чаго) (перед сущ. или прил.), ужо ж як (да чаго) (перед нареч. или глаг.)— што за клопат?, якая патрэба?— што толку?, якая рацыя?, які сэнс?8) (в знач.: что я говорю?, даже не) ды што тамдостаточно одного слова, намёка… что намёка! взгляда
— досыць (дастаткова) аднаго слова, намёку… ды што там намёку! — позіркуни за что, ни про что
— ні за што, ні пра што, без дай прычыны— няма чаго, няма патрэбы, без патрэбы, не трэба— лічыць за нішто, не лічыццаII союз1) штознаю, что скажешь
— ведаю, што скажашдосадно, что ты опоздал
— прыкра, што ты спазніўсячто ни день, крепнет борьба за мир во всём мире
— што ні дзень, мацнее барацьба за мір ва ўсім свецечто в городе, что в деревне
— што ў горадзе, што ў вёсцы2) (в знач. сравнительного союза) яккручину, что тучу, не уносит ветром
— тугу, як хмару, не зносіць ветрам -
15 Что у кого болит, тот о том и говорит
Што каму дапякае, той пра тое і гукаеШто каму рупіць, той тое жупіцьКаму баліць, той і крычыць (той і студзіць)У каго няўдача, той і плачасм. Голодной куме хлеб на умеМалы расейска-беларускi слоуник прыказак, прымавак i фразем > Что у кого болит, тот о том и говорит
-
16 ум
глузд; разумнасць; разумнасьць; розум* * *муж.(грамадская) свядомасць, грамадская думка— кірунак (грамадскай) свядомасці, грамадскай думкі— настрой грамадскай думкі (грамадства, людзей)без ума (быть) от кого-либо, чего-либо
— у захапленні (быць), траціць розум (вар'яцець) ад каго-небудзь, чаго-небудзь— выжыць з розуму, здурнець— трымаць у галаве, помніць— з розуму сышло, з галавы вылецела— давесці да розуму, вывесці на правільную дарогу— наўме, у думках, у галаве— і наўме (і ў думках, і ў галаве) не было— у яго іншае наўме (у думках, у галаве)у него что на уме, то и на языке
— у яго што наўме (у галаве), тое і на языку, ён што думае, тое і гаворыцьне его (моего, твоего) ума дело
— не з яго (з маім, з тваім) розумам (рабіць што-небудзь, разважаць пра што-небудзь), не яго (мая, твая) справав уме (считать, прикинуть)
— у галаве— ненармальны, вар'ят— звар'яцець, страціць розум, з глузду з'ехаць— ён (яна) хітры (хітрая), яго (яе) не ашукаешсколько голов, столько умов
— што галава, то і розумум хорошо, а два лучше
— адна галава добра, а дзве яшчэ лепш— розуму недаступна, розум не можа знесці, незразумела -
17 проведать
адведаць; даведацца; знюхаць; зьнюхаць; праведаць; прапытаць* * *совер.— праведаць (наведаць, даведацца) сябра— праведаць (уведаць, даведацца) аб яго прыходзе (пра яго прыход) -
18 свет
людства; людзтва; свет; сьвет; святло; сьвятло* * *I муж.на свету, в свету
— на святле, (под влиянием освещения) ад святла— чуць свет, да світання, на досвітку, на золку— чуць свет, яшчэ і на дзень не займаласяII 1) (земля, вселенная) свет, род. свету муж., мн. нет— свет клінам (не) сышоўся, не толькі свету, што ў акне— на край свету, за светбродить, слоняться по свету
— бадзяцца па свеце -
19 проведывать
несовер.см. проведать
См. также в других словарях:
БелСат — Телеканал «БелСат» Страна … Википедия